مقابله با دوپینگ ورزشکاران زن در رویه دیوان داوری ورزش و دیوان اروپایی حقوق بشر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم، قم، ایران.

2 کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم، قم، ایران.

10.22091/cpl.2025.13594.1061

چکیده

استفاده از دوپینگ، به‌منظور کسب برتری نسبت به دیگر ورزشکاران، به‌طور غیرمنصفانه‌ای می‌تواند رقبا را از میدان کنار بزند و تماشاگران را از رقابت عادلانه‌ای که حق تماشای آن را دارند، محروم کند. دوپینگ، محرّک خطرناکی برای ورزشکاران به‌ خصوص زنان است. با مصرف دوپینگ، تعادل هورمونی آنان به هم می‌خورد و همین امر باعث بروز بیماری است. در نوشتار پیش‌رو، با روش تطبیقی به بررسی عملکرد دیوان داوری ورزش و دیوان اروپایی حقوق بشر در خصوص مقابله با دوپینگ ورزشکاران زن پرداخته شده است. جستار حاضر نشان داده است که با وجود دیوان داوری ورزش و تلاش دیوان اروپایی حقوق بشر نسبت به تفاسیر صحیح از کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، در راستای ترویج حقوق و آزادی‌های اساسی، نیاز به بازنگری در قوانین داخلی است تا از این رهگذر، حجم دعاوی کاهش یابد و چارچوب قانونی مستحکم‌تری جهت پیشگیری از استعمال دوپینگ توسط ورزشکاران زن ایجاد شود. این، به آن جهت است که دوپینگ در ورزشکاران زن، به دلیل تأثیرات شدید هورمونی که دارد، بارداری و سلامت و حتی حیات آنان را متأثر می‌سازد.

تازه های تحقیق

امروزه ورزش به‌عنوان ابزاری مفید و کارآمد در فراهم آوردن سرگرمی، شکوفایی توانمندی‌های جسمی، بهبود کارایی ذهنی، تضمین سلامت جسم و روان، پیشگیری یا درمان انواع بیماری‌ها و درنهایت وسیله‌ای برای دیده‌ شدن و شهرت می‌شود و همین مورد می‌تواند محرکی برای استفاده از مواد ممنوعه انرژی‌زا تحت عنوان «دوپینگ» شود که همین شوق به دیده شدن در زنان نمود بیشتری دارد. دوپینگ در دنیای امروزی واقعیتی تلخ و متأسفانه روزافزون است و این عمل تمایزی بین ورزشکاران مرد و زن نمی‌شناسد، ولی به جهت اختلالات هورمونی که ایجاد می‌کند زنان را بیشتر متأثر می‌سازد. در این زمینه، جامعه بین‌المللی سعی در کنترل استفاده از دوپینگ دارد که آسیب‌ها و خساراتی بس جدی به جسم ورزشکاران وارد می‌کند. دراین‌باره، کنوانسیون اروپایی حقوق بشر حائز اهمیت است؛ چه اینکه ذیل ماده 8 آن کنوانسیون، «حق بر احترام به زندگی خصوصی و خانوادگی» افراد به رسمیت شناخته شده است که به موجب این حق، اشخاص حق دارند اختلافات خود را با دول متبوع خویش در خصوص نقض حقوق مندرج در کنوانسیون گفته ‌شده، به دیوان اروپایی حقوق بشر ارجاع دهند. ازاین‌رو، ورزشکارانی که خود را مستحق حکم قبلی اعلام شده در دادگاه‌های داخلی دول متبوع خود یا نهادهای بین‌المللی دیگر نمی‌دانند، می‌توانند شکایت خود را به این دیوان برده و اقامه دعوا کنند.

نقش دیوان داوری ورزش نیز به‌عنوان مهم‌ترین و عالی‌ترین مرجع حل اختلافات ورزشی حائز اهمیت است که با بررسی دعاوی میان اشخاص خصوصی از طریق داوری و میانجیگری بار اعظم دادخواهی و مقابله با دوپینگ و درنتیجه بهبود سلامت دنیای ورزش را بر عهده دارد. صلاحیت این دیوان، نتیجه اعتماد اهالی ورزش در جامعه بین‌المللی و نهاد داوری است که هر سال، منجر به مراجعه تعداد شایسته توجهی از پرونده‌ها به این دیوان شده است و با اثر الزام‌آور خود نسبت به طرفین دعوا توانسته است تأثیری مهم در این زمینه ایجاد کند. در این ‌خصوص، دیوان داوری ورزش به‌عنوان یک نهاد داوری درزمینهٔ حقوق بین‌الملل ورزشی از رهگذر رویه قضایی خود نقشی تأثیرگذار به‌ویژه درزمینهٔ دوپینگ ایفا کرده که درنهایت منجر به توسعه و قوام حقوق بین‌الملل ورزش شده است. دیوان اروپایی حقوق بشر نیز که هم‌سو با کنوانسیون اروپایی حقوق بشر تأسیس شده است، به همه اختلافات ناشی از اجرا و تفسیر آن کنوانسیون رسیدگی می‌کند. ماده 8 این کنوانسیون که بیانگر «حق بر احترام به زندگی خصوص و خانوادگی» است، خود مبنای مراجعات عدیدی از پرونده‌های ورزشی به دیوان مذکور است.

علی‌رغم وجود دیوان داوری ورزش و تلاش دیوان اروپایی حقوق بشر نسبت به تفاسیر صحیح از کنوانسیون اروپایی حقوق بشر در راستای ترویج حقوق و آزادی‌های اساسی به‌ویژه در ماده 8 این کنوانسیون، همچنان نیاز به بازنگری در قوانین داخلی دولت‌ها به منظور کاهش حجم دعاوی و ایجاد چارچوب قانونی مستحکم‌تر جهت پیشگیری از استعمال دوپینگ توسط ورزشکاران خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Dealing with doping of female athletes in International Human Rights Law in the procedure of the European Court of Human Rights and the Court of Arbitration for Sport

نویسندگان [English]

  • Mohamad Setayeshpur 1
  • Pegah Darvishi 2
1 1. Associate Professor, International Law Department, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran .
2 2. M.A. in International Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

The use of doping to gain an advantage over other athletes unfairly eliminates competitors from the field and deprives spectators of the fair competition they have the right to watch. Doping is a dangerous motivator for athletes, especially women, because doping disrupts their hormonal balance, which can lead to illness. In the following article, the performance of the Court of Arbitration for Sport and the European Court of Human Rights in combating doping in female athletes is examined using a descriptive-analytical method. The present article has shown that despite the Court of Arbitration for Sport and the European Court of Human Rights’ efforts to correctly interpret the European Convention on Human Rights in order to promote fundamental rights and freedoms, especially as can be seen from Article 8 of that Convention, there is still a need to review the domestic laws of states in order to reduce the volume of lawsuits and create a stronger legal framework to prevent doping by female athletes. This is because the use of doping in female athletes affects their pregnancy, health, and even their lives due to the severe hormonal effects it has.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Doping in Female Athletes
  • European Court of Human Rights
  • Court of Arbitration for Sport
  • International Sports Law

مراجع

انصاری، باقر (1390)، حقوق حریم خصوصی، تهران: سمت.
بیگلری، جهانگیر (1388). حل‌وفصل اختلافات ورزشی از طریق حکمیت و داوری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
حمزوی آزاد، بیتا و محمد ستایش‌پور (1401)، «حق بر حریم خصوصی ورزشکاران در مقررات بین‌المللی مقابله با دوپینگ از نگاه دیوان اروپایی حقوق بشر»، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شماره 56.
رحیم‌خویی، الناز و رستم‌زاده، حسین (1396)، «تحلیل و نقد عملکرد دیوان اروپایی حقوق بشر در برخورد با ادعاهای نقض ماده 8 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر»، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 56.
کرمی، موسی و زندی، ریحانه (1403)، «کاوشی در پذیرش و التزام به معاهدات در نظام‌های حقوقی دانمارک، برزیل، استرالیا و زلاندنو»، حقوق عمومی تطبیقی.
لیچ، فیلیپ (1386)، نهادها و سازوکارهای منطقه‌ای حمایت از حقوق بشر، ترجمه سید قاسم زمانی، امیرساعد وکیل و پوریا عسکری، تهران: شهر دانش.
ایسنا، قاعدگی، <دوپینگ بانوان ورزشکار، 24 خرداد >1399. قابل دسترس در:
https://B2n.ir/tx3407
کاراندیش دانا، <دیوان داوری ورزش>، 11 دی 1398 قابل دسترس در:
www.karandishdata.ir
Refrences
Andersson, Jesoer and Thomas, Johansson (2021). “Negotiating Female Fitness Doping: Gender, Identity and Transgressions.” Sport In Society.
Ann Charlotte, Eklof, Ann Mari,Thurelius, Mats Garle Anders Rane and Folke, Sjoqvist (2003). ”The Anti-Doping Hot-Line, A Means to Capture the Abuse of Doping Agents in the Swedish Society and a New Service Function in Clinical Pharmacology”. European Jornal of Clinical Pharmacology. pp. 571-577.
Ansaari, Baagher (1390), Hoghoogh Harim Khosoosi, Tehran: SAMT. (In Persian)
Biglari, Jahaangir (1388). Hal va Fasl Ekhtelaafaat Varzeshi az Tarigh Hakamiyat va Davari, Payaan-Naameh Kaarshenaasi Arshad Hoghoogh Khosoosi, Daaneshgaah Aazaad Eslaami vaahed Tehraan Markaz. (In Persian)
CAS (2017). Olga Zaytseva v. International Olympic Committee (IOC), CAS 2017/A/54444.
CAS (2019). Svetlana Karamasheva v. International Association of Athletics Federations (IAAF) and All Russia Athletic Federation (ARAF), Award, Arbitratiion CAS 2018/A/5520.
CAS, Case of National Federation of Sportspersons’ Associations and Unions (FNASS) and Others v. France
Convention for the protection of Human Rights and fundamental Freedoms, 4 November 1950 (ECHR).
ECtHR (2015). Case of Frisancho Perea v. Slovakia. Application no. 383/13.
Foster, Ken (2012). Lex Sportiva and Lex Ludica: The Court of Arbitration for Sport’s Jurisprudence. Entertainment and Sports Law Journal. vol. 3, pp. 1-15.
Hamzavi Azad, Bita and Setayeshpur, Mohamad (2022) "The athletes’ Right to Privacy within International Regulations on Fighting against Doping from the perspective of European Court of Human Rights", Strategic Studies on Youth and Sports, Vol. 21, no. 56, 2022, pp. 153-168. (In Persian)
https://hudoc.echr.coe.int (Last visited: 2025-09-09)
https://www.wada-ama.org/en (Last visited: 2025-09-09)
Isna, ghaa'edegi, doping baanovan varzeshkaar, 2020-06-13, available at https://B2n.ir/tx3407. (In Persian)
Karami, Mousa and Zandi, Reyhaneh (2024). "Exploring the Acceptance of and Being Bound by Treaties in the Legal Systems of Denmark, Brazil, Australia and New Zealand", Journal of Comparative Public Law, vol. 1 no. 4, pp. 73-99. (In Persian)
lich, Phillip (1386), Nahaadhaa va Saazokaarhaaye Mantagheh-'ee Hemaayat az Hoghoogh Bashar, Tarjomeh Seyed Ghaasem Zamaani, Amirsaaed Vakil va Pooria 'Askari, Tehran: Shahr Danesh. (In Persian)
Ljungqvist, Arne (2017). “Brief History of Anti-Doping”. Med Sport Sci. pp. 1-10.
Ozdmire, Levent, Nur, Naim, Bagcivan, Ihsan, Bulut, Okay, Sumer, Haldun, Tezeren, Gunduz (2005). “Doping and Performance Enhancing Drug Use in Athletes Living in Sivas, Mid-Anatolia: A Brief Report”. Journal of Sports Science and Medicine, vol 4. pp. 248-252.
Petroczi, Andrea and Ian D Boardley (2022). “The Meaning of “Clean” in Anti-doping Education and Decision Making: Moving Toward Integrity and Conceptual Clarity”. Frontiers in Sports and Active Living. vol. 4.
Rahim Khoi, Elnaz and Rostamzad, Hussein (2017). "The Analysis and Criticism of the European Court of Human Rights’ Practice Regarding Alleged Violation of Obligations under Article 8 of the European Convention on Human Rights, International Law Review, Vol. 34, no. 56, pp. 263-289. (In Persian)
Rodriguez, Serrano; Timpka T, Ekberg J, Dahlstorm O, Jacobsson J. (2018). “Young athletes' health knowledge system: Qualitative analysis of health learning processes in adolescent sportspersons”, Scand J Med Sci Sports, vol. 28, pp. 1272-1280.
Sloot Van Der, Bart, Mara, Paum and Ronald, Leenes. (2020). Athletes Human Rights and the fight against Doping. A study of European Legal Framework, T.M.C. Asser Press.
Tayade, Motilal, Sunil, Bhamare, Prathamesh, Kamble and Kirankumar, Jadhav (2013). “Doping in Sports: Current Review”. International Journal of Cur Res Review, vol. 05. pp. 83-86.
Thevis, Mario, Tiia, Kuuranne and Hans, Geyer (2022). “Annual Banned-Substance Review: Analytical Approaches in Human Sports Drug Testing. 2020/2021”. Drug Test Anal. pp. 7-30.
Vauhkonen, Paula Katriina; Laajala, Teemu Daniel; Lindroos, Katarina Mercedes and M yr np  (2023). “Female Doping: Observations from a Data Lake Study in the Hospital District of Helsinki and Uusimaa”, Finland. BMC Women's Health vol. 23, no. 242, pp. 1-13.
Vlad, Robert Alexandru; Gabriel, Hancu; Gabriel, Cosmin Popescu and Ioana, Andreea Lungu (2018). “Doping in sports, a never-ending story?” Adv Pharm Bull”, vol. 8, pp. 529–534.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار